روزنامه جهان صنعت

نگرانی‌های کارشناسان برای آینده میراث فرهنگی اصفهان؛

فاطمه روشن- سی‌و‌سه پل، پل الله‌وردی‌خان، چهل‌چشمه یا پل‌ چهارباغ؛ پلی که در سفرنامه سیاحان معروف دنیا همواره جایگاه ویژه‌ای داشته و بسیاری همچون شاردن آن را شاهکار معماری و شگفت‌آفرین توصیف کرده‌اند. لرد کرزن آن را باشکوه‌ترین پل دنیا دانسته و برخی دیگر همچون دن‌گارسیا در این توصیفات فراتر هم رفته‌اند و آن را بهترین اثر معماری ایران دانسته‌اند. حالا اما شرایط فرق کرده و حال سی‌و‌سه پل چندان خوب نیست. چند روز پیش فیلمی منتشر شد که نشان می‌داد نشست و خمیدگی‌های نامتعارفی گریبان این پل را گرفته. با این حال مسوولان اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان نگران‌کننده بودنِ وضعیت این پل را رد کرده و می‌گویند این نشست و ترک‌ها چیز تازه‌ای نیست و پیش از این هم وجود داشته. مدیرکل اداره میراث فرهنگی اصفهان می‌گوید حال پل آنقدرها هم بد نیست و حتی به مرمت اضطراری هم نیاز ندارد و معاون میراث فرهنگی اصفهان با یادآوری روزهایی که ماشین‌های سنگین از روی پل رد می‌شدند، می‌گوید: «نگران نباشید، سی‌و‌سه پل روزهای سخت‌تر از این را هم به خود دیده اما هنوز سرپاست!»
نگرانی‌های کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی برای آثار تاریخی اصفهان از جمله سی‌و‌سه پل همواره وجود داشته و مسوولان میراث فرهنگی و شهرداری اصفهان هم همواره آنها را رد کرده و گفته‌اند شرایط نگران‌کننده نیست و در حال پیگیری هستیم. این بار هم چند ساعت پس از انتشار فیلمی که خمیده شدن پل را نشان می‌داد و دوستداران میراث فرهنگی را نگران کرده بود، مدیر‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان با گروهی از مسوولان شهرداری، کارشناسان و خبرنگاران به بازدید از این پل رفت و گفت‌: «نگران نباشید، خطری پل را تهدید نمی‌کند.»‌ او در جمع خبرنگاران خم شدن دیوارها را هم قدیمی دانست و گفت: «بررسی‌ها نشان می‌دهد ایجاد «اعوجاج» (کج شدن دیوارها) در طبقه دوم سی‌و‌سه پل امری است که در دهه‌های گذشته اتفاق افتاد (تصاویر قدیمی گویای این مطلب است) و در حال حاضر هیچ‌گونه شواهدی دال بر فرونشست زمین در محل پایه‌های سی‌و‌سه پل مشاهده نشده است. با توجه به بروز احتمال فرو‌نشست زمین حاصل از خشکسالی طولانی‌مدت زاینده‌رود، بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد در حال حاضر هیچ‌گونه شکستی بر بدنه پایه‌های پل در طبقه زیرین سی‌و‌سه پل مشاهده نشده است. بررسی کارشناسان همچنین نشان می‌دهد که موج‌شکن‌های پل که با گچ و ساروج استحکام یافته‌اند، مستحکم سر جای خود قرار دارد و در سقف طبقه اول و پایه‌ها اصلی پل، هیچ‌گونه ترک و شکستی مشاهده نشده است.»
مدیر‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان با اشاره به بررسی‌های کارشناسان ادامه داد: «بررسی‌های طبقه دوم نیز نشان می‌دهد که هیچ نوع شکست یا فاصله‌ای میان دیواره‌ها و عرشه پل ایجاد نشده و تمام رواق‌های راهروهای سرپوشیده نیز سالم بوده و در جرزها و کف طبقه دوم نیز ترک‌های 45 درجه که ناشی از فرو نشست بوده وجود ندارد. این پل تاریخی که به صورت دو طبقه طراحی شده است بزرگ‌ترین پل در مسیر زاینده‌رود بوده و 299 متر طول و 14 متر عرض دارد.»
الله‌یاری به استحکام‌بخشی در اواخر دهه 40 اشاره کرد و گفت: «در زمان ساخت این پل تاریخی ابتدا چاهک‌های متعددی حداقل به عمق 10 متر در بستر زاینده‌رود ایجاد شده و سپس این چاهک‌ها با سنگ پر شده و سپس روی آنها بستری از سنگ ایجاد شده و پایه‌های پل نیز روی آن قرار گرفته است. با توجه به عبور اتومبیل از عرشه سی‌و‌سه پل و احتمال بروز آسیب به عرشه پل، در آن عصر طی طرحی که مرحوم شیرازی برای مرمت سی‌و‌سه پل ارائه داد (دال بتنی) در پهنه عرشه پل اجرا شده و همین سطح بتنی باعث استحکام پایه دیواره‌های طبقه دوم پل از آن دوران تا‌کنون شده.»


نیازی به مرمت اضطراری نیست
الله‌یاری وضعیت این پل را آنقدر راضی‌کننده دانست که گفت حتی نیازی به مرمت اضطراری هم نیست: «با توجه به بروز اعوجاج در برخی دیواره‌های پل، کارشناسان در حال حاضر اعتقادی جهت مرمت اضطراری برای این بخش از دیواره‌های طبقه دوم پل ندارند.»
با این حال او تدوام خشکسالی برای این پل را خطرناک می‌داند و تهدیدی برای پایه‌های این پل: «با این وصف نگرانی‌های ما از تداوم خشکسالی و قطع جریان آب در زاینده‌رود و تهدیدی که این امر جهت پایه‌های پل‌های تاریخی اصفهان به شمار می‌رود جدی است، روی همین اصل با همکاری سازمان نوسازی و بهسازی و شهرداری‌های در مسیر رودخانه زاینده‌رود در داخل شهر اصفهان، کمیته پایش پل‌های تاریخی اصفهان تشکیل شده است.»
این نشست چیز جدیدی نیست
ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان هم انحنای پیش آمده روی دیواره‌‌ سی‌وسه پل را یک نشست نمی‌داند. او به ایسنا می‌گوید: «این نشست نیست، نشست همیشه با ترک همراه است. این اتفاق، یک انحنا روی پل است که قبلا هم وجود داشته؛ چیز جدیدی نیست و نمی‌توان آن را به خشکسالی یا مسایل مترو مربوط دانست.»طاهری می‌گوید این انحنا چیز جدیدی برای سی‌وسه پل نیست که بگوییم ترکِ تازه‌ای است: «پیش از این نیز ترک‌هایی بر اثر درزهای انبساط روی سی‌و سه پل به وجود آمده بود که رسانه‌ها اعلام کردند سی‌وسه پل ترک خورده است، در شرایطی که این اتفاق نبود. انحنای کنونی روی پل نیز سال‌های زیادی است که وجود دارد.»
این انحنا در چهل ستون هم وجود دارد
طاهری این انحنا را مربوط به نقاط مختلفی از بناهای تاریخی اصفهان می‌داند: «در چهل ستون نیز این انحنا وجود دارد، نقاطی که خط افق وجود دارد، می‌توان آن را دید، اما یک شاقولی نیست که آن را زیاد خطرناک بدانیم.»
او به پایه‌های این پل‌های تاریخی روی بستر سنگی اشاره می‌کند و می‌گوید: «میراث‌فرهنگی اصفهان و سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان به صورت مشترک و مجزا در مدت زمان‌های مختلف این پل و دیگر پل‌های تاریخی اصفهان را پایش می‌کنند، بنابراین امیدواریم که هیچ‌گاه چنین اتفاقی برای آنها رخ ندهد.»
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان در ادامه با بیان این‌که پایه‌های سی‌و‌سه پل در عمق زمین هستند و عمقِ پایه‌ها مرطوب است، توضیح می‌دهد: «واقعیت این است که اگر زمین اصفهان را گود کنیم، تا زیر یک متری، خاک مرطوب است، اما ریشه‌های این پل بسیار عمیق‌ترند و نمی‌توان گفت با این خشکسالی‌ها، پایه‌های پل آسیب می‌بینند.»طاهری البته ادامه خشکسالی‌ها را روی بدنه‌‌ بناهای تاریخی را تاثیرگذار می‌داند: «در شرایط فعلی که گاهی اوقات آب باز می‌شود و ریشه‌های پل در آب است، مشکلی برای سی‌وسه پل پیش نمی‌آید.» او همچنین با اشاره به مرمت دیوارهای این پل تاریخی در سال ۱۳۴۹ (که طی آن به دلیل عبور ماشین‌های سنگین از روی پل، دیواره‌ها از بدنه‌‌ پل جدا شدند) می‌گوید: «در آن زمان از روی پل ماشین عبور می‌کرد. در واقع پل گذرسواره بود، حتی ماشین‌هایی بودند که باید از کارخانه ذوب‌آهن بار می‌آوردند و حتی تریلی از روی پل رد می‌شد.» او اضافه می‌کند: «می‌توان گفت سی‌وسه پل آن روزهای سخت را نیز به خود دیده، اما خوشبختانه هنوز سرپاست و پایش‌های مداوم کارشناسان نیز برای سرپا ماندن این پل تاریخی است.»
عبور خط یک مترو اصفهان، بزرگ‌ترین نگرانی
خشکسالی اما تنها نگرانی سی‌و‌سه پل نیست. کارشناسان عبور خط یک مترو اصفهان؛ درست از زیر، این پل تاریخی را هم نگران‌کننده می‌دانند. مساله‌ای که باعث شد تکمیل تونل مترو اصفهان به تاخیر بیفتد. شهرداری اصفهان اما به عبور این خط از زیر چهارباغ عباسی و سی‌وسه پل سال‌ها اصرار کرد و تنها با فشار سمن‌ها و رسانه‌ها تونل مترو را با دو انحنای کوچک از سی‌وسه پل فاصله دادند. فاصله‌ای که به اعتقاد بسیاری کافی نیست و فقط اقدامی عوام‌فریبانه تلقی می‌شود. در سال 96 و در آخرین روزهایی برای عبور مترو از چهارباغ روزشماری می‌شد، فشار رسانه‌ها و سمن‌ها بیشتر شد و شهرداری اصفهان به ناچار افتتاح مترو را برای یک ماه به تعویق انداخته و شعرباف- مشاور عالی شهرداری اصفهان به نقل از روابط‌عمومی سازمان قطار شهری اصفهان گفت: «با توجه به اینکه فاز سه خط یک از چهارراه تختی تا میدان آزادی از زیر محور تاریخی چهارباغ عبور می‌کند میراث فرهنگی از ابتدا درخواست داشت تمهیدات مربوطه اندیشیده شود و با پیگیری‌های شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور خط قطار شهری در این محور با الزامات خاصی احداث شده است. با وجود همه تاییدات یونسکو به دلیل حساسیت‌های مدیریت شهری و میراث فرهنگی عملیات اجرایی قطعه میانی، ریل، پدهای میراگر ارتعاش و... پس از بررسی و نظارت‌های مستمر در تاریخ ٢٧ خرداد ٩۶ به تایید نماینده و مشاور امین سازمان میراث فرهنگی کشور یعنی دانشگاه علم و صنعت رسید تا هیچ مشکلی از لحاظ ارتعاش و غیره در این زمینه نباشد.»
با وجود اطمینانی که مدیران و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به رسانه‌ها و سمن‌ها دادند؛ و تاکیداتی که شهرداری اصفهان و سازمان قطار شهری این کلانشهر مبنی بر بی‌خطر بودن مترو اصفهان برای میراث تاریخی این کلان‌شهر داشتند، کارشناسان هنوز هم نگرانی‌هایی دارند که هنوز برطرف نشده.
سر و صدای رسانه‌ای برای آماده‌سازی انتقال آب از کارون به اصفهان؟
بسیاری از کارشناسان و زمین‌شناسان کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی را زلزله خاموش اصفهان می‌دانند و معتقدند کاهش سطح آب‌های زیرزمینی به خصوص در حاشیه رودخانه زاینده‌رود خطری است که نه تنها پل‌های تاریخی، بلکه ساختمان‌های تاریخی و حتی مردم اصفهان را تهدید می‌کند. درباره این پل تاریخی هم کارشناسان خشکی‌های پی‌در‌پی را عاملی برای از بین رفتن پایه‌های آن می‌دانند. این گروه از کارشناسان می‌گویند ساروج که یکی از مصالح اصلی مورد استفاده در ساخت این پل تاریخی و البته دیگر پل‌های اصفهان است به آب و رطوبت وابسته است و خشک بودن آن می‌تواند باعث تخریب پل‌های تاریخی شود.
از سوی دیگر برخی از فعالان محیط‌زیست معتقدند موج خبری که برای تخریب این پل تاریخی به راه افتاد، برای آماده‌سازی منتقدان انتقال آب از کارون به اصفهان است. ادعایی که جدا از درست یا غلط بودن این طرح، با توجه به گفته مسوولان و شخص رییس‌جمهور مبنی بر اینکه انتقال آب از کارون تنها برای تامین آب شرب است و نه پر کردن زاینده‌رود؛ رد می شود.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
«حشاشین» چرا ممنوع شد؟ و چرا حالا ممنوع شد؟! (شهروند) گاف «بی‌بی‌سی» درباره پروژه هواپیمای جت ۷۲ نفره ایرانی (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
سبد غذایی به زودی توزیع می‌شود انتقاد آخوندی از توسعه شهری ایران پس از انقلاب مشروطه؛ دلار مبادله‌ای گران شد سریال تکراری شاخص بورس تلاش 5 ساله دولت برای سرمایه‌گذاری خارجی دربخش معدن ثمربخش نیست؛ مجید ملانوروزی اعلام کرد؛ با گذشت بیش از 40 روز از زلزله کرمانشاه امید زنده است؛ حکومت پولادگر در فدراسیون تکواندو ٢٠ ساله شد؛ استندبای هنگینگ! افشاگری قرن توسط معجزه هزاره سوم! خطر افزایش شکاف طبقاتی نگرانی‌های کارشناسان برای آینده میراث فرهنگی اصفهان؛ هرج و مرج بازارنفس مردم را بریده است؛ مانور پاکستان برای کاهش فشار آمریکا خطر فرو پاشی اقتصادکره‌شمالی این هنوز از نتایج سحر است توانایی گسل شمال تهران برای زلزله 7 ریشتری ایران مهره بازی اسلام‌آباد نشود ایران مهره بازی اسلام‌آباد نشود